آغاز
در
زمانهای چرخه بودجه مختص به دخل و خرج دربار میشد. به سمت عبارت دیگر درامدهای یک
کشور، درامد پادشاه و هزینههای آن هزینه پادشاه محسوب میشد و خودکامگان نیز هیچ
لزومی برای پاسخدهی در مورد حاصل و خرج ارض نمیدیدند. اولین نشانههای پاسخخواهی
با شورش اشراف انگلستان علیه پادشاه و اصدار منشور کبیر (مگنا کارتا) آشکار شد.
مطابق این اسم امیر نمیتوانست بدون مشورت با اشراف، مالیاتی وضع کند و در
مورد چگونگی هزینه صیرورت مالیاتها ایضاً ملزم به پاسخگویی میشد .
پاسخگویی
الا حسابدهی به معنی پاسخگو بودن یک کارمند، نماینده یا هرکس دیگر در باره وظیفهای
که به وی واگذار شده الا کاری که انجام داده است میباشد. ایفای این تکلیف با
اتکا به برگه یا مدارکی است که شناسایی فرد انجامدهنده کار را امکانپذیر میکند.
میزان تکلیف براساس وجه نقد، آحاد اموال الا هر معیار از پیش تعیین شده دیگری
اندازهگیری میشود.
برای
دولت برگه مذکور در بالا، سند بودجه است. وظیفه ترک شده، اجرای اعتبار مصوب
انجمن است و پاسخدهی باب مورد آن با ارائه گزارش عملکرد سالانه بودجه محقق میشود .
سابقه
پاسخخواهی و متقابلاً بودجه در ایران به دوران مشروطیت برمیگردد. اولین بودجه
تاریخ ایران در زمان وزارت صنیعالدوله (1289خورشیدی) در دوره دوم قانونگذاری تهیه
و اهدا انجمن شد. البته اقبال آغازین بودجهنویس ایران این بود که پیش از تقدیم
اعتبار به سمت مجلس ترور شود (شاید به جرم پاسخخواهی ).
منظور
از شفافیت بودجه کیفیت اطلاعات بودجهای و قابلیت آن در پاسخگویی بهتر به سمت مردم
است. براساس یکی از تعریفها، شفافیت بودجهای یعنی:«اطلاعات ارائه شده در رابطه
با گزارشهای مالی و