چسان یک پروپوزال بنویسیم؟
اولین قدم برای نوشتن یک پروپوزال انتخاب موضوع است و موضوع باید دارای معیارهایی باشد که اجمال آنها به شرح زیر است.
معیارهای انتخاب یک موضوع تحقیقاتی چیست؟
-1 موضوع باید مناسبت داشته باشد: یعنی سوژه جزء مباحث اولویت دار باشد.
-2اجتناب از دوبارهکاری در سوژه طرح: برای اینکه بدانیم موضوع مورد تحقیق ضمیر اول شخص جمع تکراری است یا نه و آیا ارزش تحقیق دارد یا نه، باید متون پیوسته بررسی شود. حرف تدقیق به امکانات موجود و در دسترس، این امر کار دشواری نیست. محقق میتواند حرف مراجعه به مقالات داخلی و خارجی، خلاصه کنگرهها تماس با سایر محققینی که بابت موضوع پژوهش یا موضوعات مشابه کار کردهاند، نظری اجمالی به کارهای سایر محققین داشته باشد. حتماً ذکر این نکته بایست است که زمانی یک موضوع تکراری است که تمامی ابعاد تحقیق و موضوع مانند هم باشند. ولی اگر از تماشا زمانی یا مکانی حرف هم متفاوت باشند، موضوع دیگر تکراری نیست.
-3سوژه قابلیت اجراء را داشته باشد: یعنی آیا تمامی امکانات و شرایط بایست از بهر انجام تحقیق درخصوص موضوع مذبور در آن مکان فراهم است یا نه؟ و یک سوژه حتی اگر تمامی ویژگیهای لازم را داشته باشد، لیک قابل انجام نباشد، موضوع خوبی نخواهد بود.
-4کاربردی و مناسب با زمان و مقرون به صرفه باشد: عملاً مطالعاتی در اولویت پژوهشی قرار دارند که حرف حداقل هزینه جنبه کاربردی داشته و نتیجه آن برای برنامهریزان و مدیران جامعه در زمان حال یا آیندة نزدیک مفید حقیقت شود.
-5نداشتن موانع اخلاقی: در مطالعاتی که در آن جامعة مناسبت مطالعه آدم بوده و مداخلهای بر سوژههای انسانی صورت میگیرد، رضایتمندی و حفظ حرمت انسانی و محرمانه نگاه داشتن اطلاعات بسیار ضروری است.
-6مقبولیت سیاسی و فرهنگی: موضوع مناسبت مطالعه باید مورد پذیرش فرهنگ و تداول جامعه باشد.
نکات مهم در تحریر آغاز موضوع
عنوان سوژه از همة قسمتهای کار بیشتر اسم دارد. پس در انتخاب آغاز باید امعان کرد و به نکات زیر توجه نمود.
-1 عنوان نباید خیلی کوتاه و یا خیلی طویل باشد.
-2 دربرگیرندة تمام محتویات کار تحقیقاتی باشد.
-3از به کار بردن مخففها، اصطلاحات و کلمات غیر مصطلح و کلمات انگلیسی که صفت فارسی دارند، اجتناب شود.
-4به صورت خبری اثر شود و از عناوین اختصاری استعمال نشود.
-5 واحد زمان ( و مکان اجرا تحقیق حتماً ذکر شود.
بیان مسئله یا مشکل (ضروری اجرای پژوهش)
بیان مسئله باید انموذج و دقیق (حداکثر 1 صفحه) و با ذکر منبعها نوشته شود و در نگارش آن به نکات زیر توجه کرد.
-1 مسئله و مشکل چیست؟ با جملاتی کوتاه و شیوا ماهیت، شدت، وسعت و عوامل موثر حرف مسئله را ذکر کنید.
-2 به پیامدهای مسئله و خطرات ناشی از آن استعاره کنید؟
-3 برایچه انجام بازجست مورد نظر لازم است و با توضیح و ارائه راه حل، اهمیت موضوع طرح و ضرورت آن را توجیه نمایید.
نکته: بلافاصله پس از بیان مسئله باید تمامی مخففها و اصطلاحات و منابع مورد استفاده در پاورقی توضیح داده و نوشته شوند.
بررسی متون (منابع)و ادبیات تحقیق
در بررسی متون حرف احاله به کتب، مجلات داخلی و خارجی، تماس با سایر محققین و استفاده از بانکهای الکترونیک داخلی و خارجی میتوان مروری بر مطالعات سایر محققین در زمینه کار خود یا مشابه آن داشت و با مطالعه آنها از تجربیات و نتایج به دست آمده استفاده کرد و از متدولوژی طرح، روشهای نمونهگیری و تحلیلهای آماری آنها برای تحقق انجام یک تحقیق مفید و درست بهره برد.
نکته: در پایان این قسمت نیز ذکر منابع ضروری است (حداقل 3 منبع).
اهداف، سئوالات، فرضیات (با تدقیق به موضوع پژوهش)
اهداف یک پروژه تحقیقاتی خلاصه آنچه که باید با اجرا مطالعه به سمت آن برسیم را بیان می کند.
1ـ هدف کلی
آنچه را که مطالعه به کوه طور کلی به ثانیه دست خواهد یافت، هدف کلی میگویند. هدف کلی در واقع همان عنوان مطالعه است با این اختلاف که با لغتهای قابل اندازهگیری الگو «تعیین یا شناخت» که معنی و کاربرد دقیق و واضحتری دارند، شروع می شود.
مثال: عنوان موضوع: بررسی میزان شیوع کیست هیداتیک در جمعیت روستایی استان کردستان در سال 1385.
هدف کلی: مانند تعیین میزان ارج فعل در جمعیت استان کردستان در سال 1385.
2ـ اهداف اختصاصی (ویژه یا جزیی): این اهداف باید واقعبینانه مطرح شود و به آنچه که مطالعه برای اسم آن طرحریزی شده متمرکز باشند.
اهداف جزئی در واقع جزئی از هدف کلی هستند و اگر به سمت خوبی تنظیم شوند، محقق را به سمت طراحی روش تحقیق و نحوه گردآوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر دادهها هدایت خواهند نمود.
هدف جزئی: نباید از شکل هدف کلی خارج شد و باید به جنبههای اساسی خواندن محدود باشد.
در اهداف جزئی هم باید از افعالی نظیر تعیین کردن، مقایسهکردن، اثباتکردن، محاسبهکردن و برقرارکردن استفاده کرد و از به سمت کارگیری افعال مبهم نظیر فهمیدن، مطالعه کردن و اذعان کردن دوری نمود.
مثال: در مورد خواندن نرخ تکفل که در هدف کلی مطرح شد، تعدادی از اهداف جزئی (اختصاصی) را میتوان چنین بیان کرد.
1ـ تعیین میزان تکفل در سامان استان کردستان حرف حسب جمعیت روستایی و شهری.
2ـ تعیین میزان تکفل در جمعیت استان کردستان بر حسب میزان تحصیلات.
نکته: در اهداف جزئی (اختصاصی) معمولاً 2 سنخ آماج با توجه به نوع مطالعه مطرح می شوند.
1- اهداف توصیفی: این اهداف معمولاً نرخ تکفل باب آبادی و روستا و میانگین نرخ در استان را میسنجد و نتیجه آن معمولاً به صورت اعداد بیان می شود.
2ـ اهداف تحلیلی: این اهداف معمولاً تعیین ارتباط یا مقایسه تاخت موضوع را میسنجد و نتیجه ثانیه به صورت تحلیلی بیان می شود.
مثال: تعیین میانگین نرخ فعل در جمعیت روستایی استان کردستان باب سال 1385 (هدف توصیفی) ـ تعیین ارتباط بین نرخ تکفل و میزان تحصیلات در جمعیت روستایی استان کردستان در سال 1385 (هدف تحلیلی)
3ـ اهداف کاربردی: معمولاً در بعضی از مطالعات هدف دیگری تحت آغاز آماج کاربردی نیز وجود دارد که در آن نحوه به کارگیری نتایج حاصل از بررسی تحقیقات را مشخص می کند و ساختار مشخصی ندارد.
نکته: ذکر این نکته بایست است که اهداف باید تمامی قسمتهای مسئله را آنچنان که تحت عنوان بیان مسئله آورده شده است، در برگیرد. ار مسئله تحقیق با امعان کافی بیان شده باشد، تنظیم اهداف آسانتر خواهد بود.
ذکر سئوالات تحقیق و فرضیات
در یک خواندن توصیفی اهداف توصیفی به سئوالات توصیفی تبدیل می شوند که معمولاً جواب آنها عدد است.
مثال: میزان نرخ تکفل در جمعیت روستایی استان کردستان در سال 1385 بر اصل جنس چقدر است؟ در یک خواندن تحلیلی اهداف تحلیلی به سمت فرضیات تبدیل میشوند و یک فرضیه توضیح یا پیشگویی این مسئله است که چرا یک یا چند عامل، عوامل دیگر را تحت تأثیر قرار می دهند.
مثال: ارج تکفل در جمعیت روستایی استان کردستان باب افراد بیسواد بیشتر از افراد تحصیل کرده است.
بیان متغیرهای تحقیق و تعریف عملیاتی آنها
متغیرهای یک تحقیق بسیار مهم است و در واقع بذر حقیقی یک تحقیق به شمار می رود. متغیرها در حقیقت دادههایی هستند که محقق در صدد جمعآوری و تحلیل است. به سمت طور کلی، متغیرها به دو سنخ اصلی کمی و کیفی تقسیم می شوند. مبنای این تقسیمبندی این است که متغیرهای کمی مقادیر مختلف به خود میگیرند و متغیرهای کیفی حالات جوراجور به سمت خود میگیرند.
مثال: پرده یک متغیر کمی است و جنس یک متغیر کیفی است.
متغیرهای کمی خود به دو دسته تقسیم می شوند:
1ـ کمی گسسته: بین دو رقم اعشار نمیگیرد؛ مانند اندازه فرزندان.
2ـ کمی پیوسته: بین دو عدد بینهایت عدد و اعشار میتواند رسم گیرد؛ مانند قد بین 175 و 180 سانتیمتر.
متغیرهای کیفی نیز به 2 سنخ تقسیم می شوند: