آلودگی محیط زیست یکی از بزرگترین،
یا حتی بزرگترین و حادترین معضل جهان امروز است. آسیبهای بیشمار ناشی از آلایندههای
گوناگون حرف سلامتی انسان، زیست بومها و انواع موجودات زنده، توجه دانشمندان و
محققان نقاط مختلف دنیا را به خود جلب نموده است. اهمیت این موضع به حدی است که
این دهه را دهة محیط زیست نامگذاری کردهاند حرف تأکید بیشتری بر جدی بودن مساله
آلودگی محیط زیست و لزوم توجه به آن و یافتن راهکارهایی جهت جلوگیری از افزایش آن
باشد.
در واحد زمان ( 1803، مالتوس، بزرگترین
معضل بشریت را کمبود مادهها غذایی دانست و هشدار انصاف که با توجه به روند فزایندة
افزایش جمعیت کره زمین، به سمت زودی به جایی خواهیم رسید که غذای کافی برای تغذیه همه
انسانهای ساکن این کره وجود نخواهد داشت. امروز شاهدیم که طبق گزارشهای سازمان
ملل، 800 میلیون گرسنه در آفاق وجود دارند که باقدرت به بدست آوردن غذای مورد نیاز
خود نیستند. بعد از مالتوس، عدهای دیگر که خود را نئومالتوسیان نامیدند، آلودگی
محیط زیست را معضلی بزرگتر و حادتر از مساله کمبود مواد غذایی دانستند، و
متاسفانه، اعلام تکان دهندهای که در این زمینه بدست میآید اثبات کنندة این
حقیقت زننده است برخی از اخبار و آمارهای ارائة شده از سوی سازمانهای ارزشمند جهانی
را از نظر میگذرانیم:
در شهرهای بزرگ جهان، روزمره صدها
نفر جان خویش را در اثر آلودگی هوا از دست میدهند. پژوهشهایی که باب 15 شهر بزرگ
اروپا انجام شده است آرم میدهد که آلودگی آتمسفر در شهر لیون فرانسه سبب مرگ زودرس
30 تا 50 نفر باب روز میشود و در پاریس، 260 حرف 350 نفر هر روز بر اثر بیماریهای
قلب و عروق ناشی از آلودگی هوا میمیرند. محققان دانشگاه هارواد دریافتهاند که
میزان ارتحال و میر در شهرهایی که بیش از استانداردهای مجاز حرف آلودگی هوا مواهند
حدود 20 درصد بیشتر از شهرهای دارای هوای غیرآلوده است و میزان بیمارهای قلبی در
شهرهای صنعتی، بیش از 30 درصد بیشتر از سایر شهرهاست.
گزارشی از صدوق محیط زیست بانک
جهانی حاکی است که سالانه 800 الف نفر در جهان بر اثر بیماریهای تنفسی، قلبی و
سایر بیماریهای ناشی از آلودگی هوا روان خود را از ید میدهند.
نازایی، اختلالات نوزادان، کمخونی،
نارساییهای حاد کلیوی، اختلالات کبدی، دردهای شکمی، بیماریهای چشمی حاد و بعضاً
کوری، مشکلات تیروئیدی، افزایش تنگی خون، سکته، فلج، اختلالات حافظه، پایین
آمدن بهره هوشی، عم تمرکز، اشکال ناراحتیهای روحی و روانی از جمله افسردگی،
اضطرابهای شدید، تنشها و … از عواقب
انتشار وسیع آلایندهها در جهان میباشند.
آلودگی محیط زیست منجر به ابراز عظیمترین
و فاجعه آمیزترین سرنگونی ارجمند تاریخ حیات شده است …. حیات در طول تاریخ طولانی خود، از بیش از سه میلیارد واحد زمان ( پیش،
شاهد پنج سرنگونی عظیم بوده است که به ترتیب در اواخر دوران های اردوویسین، دونین،
پرمین، تریاس و کرتاسه رخنه دادند. در هر یک از این پنج انقراض عظیم، نوعبهنوع زیستی و
تعداد گونههای زیستی تا حد زیادی کاهش یافت و گاه چند میلیون واحد زمان ( درازا میکشید تا
نوعبهنوع زیستی دوباره تندرستی حاصل کند و غنای خود را بازیابد. مشهورترین آنها، انقراض
پنجم بود که در آخر دورةکرتاسه رخ داد و باعث نابودی آل دایناسورها شد. ولی این
انقراض، مخربترین سرنگونی عظیم تاریخی آفرینش نبود. فجیعترین آنها سرنگونی ششم است
که به ید انسان ابتدا شده و بسیاری از دانشمندان احتمال دادهاند که علاوه بر
بسیاری از گونههای گیاهی و جانوری، کشیده به سمت نابودی نسل بشر نیز خواهد شد. وجود
مقادیری از انواع آلایندهها از تمام آفت کشها و سموم شیمیایی باب شیر انسان،
احتمال این فرض را افزایش میدهد.
آلودگی محیط زیست و گرمایش جهانی
ناشی از آن، یک سوم زیستگاههای طبیعی آفاق را حرف آخر این قرن بطور اساسی دچار
اختلال میکند و تمامی گونههای زیستی که امکان مهاجرت سریع، حرف سرعتی بیش از روند
تخریب را ندارند و یا زیستگاههای آنها منحصر به تک است محکوم به نابودی خواهند
بود.
طبق فهرست آل ارائه شده از سوی IUCN (اتحادیه بینالمللی حراست از طبیعت و منابع
طبیعی) در واحد زمان ( 2002، 5714 گونه از گیاهان و 5453 سنخ از جانوران جهان با خطر
سرنگونی برابر هستند و از این میان، 928 گونه از گیاهان دولپهای، 79 گونه از تک
لپهایها، 17 گونه از مخروطیان، بیش از 22 گونه از نهانزادان آوندی، 181 گونه از
پستانداران، 182 گونه از پرندگان، 55 گونه از خزندگان، 30 گونه از دوزیستان، 257
گونه از ماهیان، 46 سنخ از حشرات و 222 گونه از نرمتننان در شرایط بسیار حاد و
بحرانی به تارک میبرند. و البته این ارقام از میان گونههای شناسایی شده است و
مسلماً سنخ های فراوانی وجود دارند که بری اینکه حتی شناسایی شده باشند در حال
نابودناند، چنانکه فرموده میشود حدود 90 درصد از گیاهان جنگلهای جادهای هنوز
مورد مطالعه و برری رسم نگرفتهاند و چه بسا بتوان از آنان، داروهایی ارزشمند
برای بیماریهای غیرقابل تداوی امروز و چارهای برای مشکلات بشر بدست آورد.