احکام وارده در شریعت را اصطلاحا“ به سمت دو دسته تقسیم میکنند :
مولوی و ارشادی .
احکام مولوی ، احکامی اند که به منظور تکلیف رسیده شده اند و مکلفان ـ هر کوه طور که هست ـ ملزم به اجرا ثانیه میباشند ، در تشریع آنها بیشتر جنبة تعبد و اطاعت و فرمانبرداری از دستورات مولا لحاظ شده است ، باب فعل انها ثواب و در ترکشان عقاب وجود دارد .
احکام ارشادی ، احکامی اند که صرفا“ به سمت منظور مصلحت خود مکلف وارد شده اند ، باب خصوص آنها تعبد ی نیست و حاوی اطاعت و معصیت نمی باشند ، در نتیجه ثواب و عقابی در پی ندارند . روشن است که تمامی احکام شرع بر اصل مصالح واقعیه وارد شده اند و هیچگاه تکلیف یا دستوری بری مصلحت اندیشی نداریم ، لکن نحوة انشاء حکم از پهلو مولا متفاوت است ، بنابراین باید دید که آیا حکم به آغاز دستور و فرمان صادر گردیده است تا در نتیجه مکلفان متعهد به اطاعت امر مولا و فرمانبرداری از آن باشند ، و یا انشاء حکم بعنوان مصلحت اندیشی صرف است و انجام ثانیه به سمت دستور عقل میباشد یعنی مسأله فرمانبری واطاعتی در کار نیست .
به عبارت دیگر اگر مولا حرف کرسی تشریع نشسته و فرمان داده باشد ، حکم صادر مولوی است و اگر دوستانه و بعنوان « انه احد العقلاء » دستور داده باشد حکم ارشادی محض است و د ر این مطلب بحثی نیست . آنچه جای جدال دارد ، شناسائی احکام ارشادی و جدا کردن آنها از احکام مولوی ( تکلیفی ) میباشد .
1-2-طرح مسئله ، تعریف وتحدید موضوع تحقیق
1-11-شرح عملکرد بازاربورس اوراق بهادار
1-12-تاریخچه مرکز معاملات اوراقبهادار و سهام اوراق ارزشمند
1-12-1-تاریخچه مرکز معاملات اوراقبهادار و سهام در آفاق
دوران دوم : اصول نظری (اقتصادی – فقهی ) بورس اوراق بهادار
2-1-مبانی نظری بورس اوراق بهاداراز منظر اقتصادی
2-1-2-آثاربازاربورس اوراق بهاداربراقتصاد
2-1-2-1-آثار بازار بورس اوراق بهاداربراقتصاد کلان
2-1-2-2-آثار بازار مرکز معاملات اوراقبهادار و سهام اوراق بهاداربراقتصاد حقیر
2-2-مبانی نظری بورس اوراق بهاداراز منظر فقه اسلامی
2-2-1-آراء فقها در باب ماهیت ، صحّت و لزوم قراردادها در اسلام
2-2-2-آراء فقها در اسم مهمترین احکام عام معاملات در اسلام
2-2-2-1-ممنوعیت اکل بازگشت به اسم
2-2-3- آراء فقها در باب احکام اختصاصی معاملات..
2-2-4-آراء فقها و اندیشمندان اسلامی در باب بورس اوراق ارزشمند
2-2-4-1-آراء فقها و اندیشمندان امامیه در باب معاملات مرکز معاملات اوراقبهادار و سهام و بورس بازی
2-3-جمع بندی وخلاصه مطالب فصل دوم
فصل سوم : ضوابط فقه اسلامی در باب مؤلفه های اصلی مرکز معاملات اوراقبهادار و سهام اوراق بهادار
3-1-احکام فقهی جانشینی و تطبیق آن با شرایط عاملی در بورس اوراق ارزشمند
3-1-1-ماهیت وکالت در احکام اسلامی .
3-1-2-قلمرو اختیاروکالت در احکام اسلامی .
3-1-3-جایز بودن وکالت در فقه اسلامی.
3-2-احکام فقهی ایجاب و قبول و تطبیق آن باشرایط ایجاب قبول در بورس اوراق بهادار
3-3-احکام فقهی عوضین و تطبیق آن با اسباب عوضین باب بورس اوراق ارزشمند
3-4-احکام فقهی استرداد عوضین و تطبیق آن با تحویل عوضین در بورس اوراق بهادار
3-5-احکام فقهی قبض واقباض عوضین وتطبیق آن باقبض واقباض دربورس اوراق بهادار
3-6-احکام فقهی متعاملین و برابرسازی ثانیه با شرایط متعاملین در بورس اوراق بهادار
3-6-1-صلاحیت برخوردارشدن از ادرار یا اهلیّت باب تمتّع
3-6-2-صلاحیت انعقاد قراردادها الا اهلیّت استیفا
3-7-جمع بندی و خلاصه مطالب دوران سوم :
فصل چهارم :پاسخ به سئوالات و بررسی فرضیات تحقیق
4-1-پاسخ به سمت سئوال و بررسی فرضیه اول
4-2-پاسخ به سمت سئوال و امعان فرضیه دوم
4-3-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه سوم
4-4-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه چهارم
4-5-پاسخ به سئوال و امعان فرضیه پنجم
4-6-پاسخ به سمت سئوال و بررسی تئوری ششم
4-7-پاسخ به سمت سئوال و بررسی تئوری هفتم
4-8-پاسخ به سئوال و بررسی فرضیه هشتم
بورس اوراق بهادار از تمام بازارهای مالی است که در آن اوراق بهادارمورد داد و ستد رسم می گیرد . فعالیت این نهاد اقتصادی آثارمثبتی را حرف اقتصاد و بویژه تدبیر سرمایه در کشورها ی جوراجور و به تبع آن در کشورهای اسلامی در بر دارد و از اینرو اظهار پدیده مذکوربراساس احکام اسلامی از ضرورتهای جوامع اسلامی محسوب می گردد . از آنجائیکه مرکز معاملات اوراقبهادار و سهام اوراق بهاداردر جمع پدید ه های جدید و نوظهوربشمارمی جدول لذا می بایست در قالب مسائل مستحدثه مناسبت تبیین رسم گیرد که انجام این مهم از طریق تحقیق و بررسی اطراف مؤلفه ها و عناصر آن امکانپذیر است . این تحقیق در راستای هدف فوق و درجهت تطبیق احکام اسلامی و بویژه فقه امامیه با مؤلفه های اصلی بورس اوراق بهادارانجام پذیرفته است که در نتیجه ثانیه مشخص گردید ، معاملات عادی بورس اوراق بهادارازلحاظ ضابطه فقهی شرعی وجود داشتن عوضین و معاملات آتیه بورس اوراق ارزشمند از لحاظ ضوابط فقهی معلوم بودن ، تحویل و رسید واقباض عوضین دارای پیچیدگی شرعی هستند ، ضمن آنکه هردو نوع معاملات ذکر شده بدلیل عدم رعایت شرایط فقهی متعاملین نیز دارای پیچیدگی شرعی می باشند .
واژگان کلیدی : بورس اوراق بهادار، بورس لعب ، پیمان بیع ، قرارداد دیِن ، ابزارهای مشتقه ، حق اختیار معامله ،پیمان آتی ، قراردادهای آتی .