مقدمه
در درازا تاریخ مارکسیسم ایرانی، «حزب توده ایران» مهمترین، متشکلترین و معتبرترین سخنگو و نماینده این جریان سیاسی ـ فرهنگی محسوب میشده است. باند توده، که به آغاز وارث سوسیال دموکراسی عهد مشروطه و آنگاه «حزب کمونیست ایران»، در مهرماه 1320 پایهگذاری شد ؛ باب سالهای پس از جنگ جهانی دوم، که اتحاد شوروی باب صحنه بینالمللی حضور خویش را به عنوان یک «ابرقدرت» اعلام داشت، توانست به سمت سرعت به عنوان یک حزب منسجم در صحنه سیاست و دائرهالمعارف ایران حضور یابد و باب کشمکش با جریانهای وابسته به بریتانیا و آمریکا تصویری آشفته از این دوران تاریخی را رقم زند. پشت از اشغال ایران توسط متفقین در جریان تذکره جهانی دوم، اعضای گروه 53 نفر که به رهبری دکتر ارانی باب دوران تراضی شاه به فعالیتهای کمونیستی در کرانه بررسیها تئوریک و نه مبارزات اجتماعی مشغول بودند، پس از آزادی از زندان، هسته اولیه حزب انبوه ایران را تشکیل دادند. رهبری این امت با ایرج اسکندری بود ....