فهرست مطالب
عنوان ..................... صفحه
مقدمه: ............................... 1
فصل اول: حق آموزش و تئوری دولت ...... 4
بخش اول : مفهوم حق و حوزه ی حق آموزش . 5
مبحث اول: تحلیل هوفلد از مفهوم حق .... 7
بند اول: چهار قلمرو مفهوم حق ......... 8
1- حق - ادعا (مطالبه) (Claim-Right) ..... 8
2- حق - آزادی/اختیار (Liberty/Privilage-Right) 9
3- حق - قدرت (Power-Right) ............ 10
4- حق - مصونیت (Immunity-Right) ......... 10
حبل دوم: رد حقوقی مفهوم حق (تحلیل مفهوم وظیفه یا تعهد) 12
1. پذیرفتاری به وسیله و تعهد به نتیجه .... 13
2. ماهیت تعهدات دولت باب قبال حق آموزش 14
مبحث: حق آموزش از دیدگاه اسناد بین المللی حقوق بشر و اسلام 15
حبل اول: حق آموزش از نگاه اسناد بین المللی حقوق بشر 15
1. اعلامیه ی جهانی حقوق بشر........... 16
2. میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 16
3. سایر اسناد بین المللی حقوق آدم ... 18
بند دوم: دیدگاه اسلام نسبت به حق آموزش 18
1. قرآن و تعلیم و تربیت ............. 19
2. سیره ی معصوم و آموزش ............. 21
بخش دوم: توسعهی آموزش و تئوری دولت .. 23
مبحث اول: توسعهی آموزش گامی در جهت توسعهی انسانی 24
بند اول: سرمایه گذاری آموزشی شاخصی از فرایند توسعه 26
بند دوم: ضرورت توسعهی آموزش ......... 29
بند سوم: رویکرد دولتها در توسعهی آموزش 32
بند چهارم: عدم تعادل توسعهی آموزشی در ایران 36
مبحث دوم: ماهیت دولت و کارکرد آن در تحقق حق آموزش 39
بند اول: دولت محدود یا مشروطه ....... 40
الف) ویژگی دولت مشروطه .............. 41
ب) کارکرد دولت مشروطه در توسعه ی حق آموزش 42
حبل دوم: دولت رفاه .................. 44
الف) بررسی ابعاد اقتصادی و اجتماعی دولت رفاه 45
ب) دولت رفاه و حق آموزش ............. 46
بند سوم: دولت طبقاتی ................ 47
الف) ویژگی دولت طبقاتی .............. 47
ب) رویکرد دولت طبقاتی و حق آموزش رایگان 49
بند چهارم: مفاهیم دولت باب نظام جمهوری اسلامی ایران 51
الف) مفهوم دولت اسلامی ............... 52
1- تئوری دولت اسلامی ................. 52
2- بینش دولت اسلامی در زمینهی حق آموزش 53
ب) مفاهیم حقوقی دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و حق
آموزش ............................... 54
1- دولت در مفهوم حاکمیت ............. 55
2- دولت باب مقام تصدی ................ 56
فصل دوم: تحلیل نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران و آموزش رایگان .......................................... 58
بخش اول: چالشهای فراروی آموزش رایگان 59
مبحث اول: فرایند خصوصیسازی آموزش .... 60
بند اول: اهداف و مزایای خصوصی سازی آموزشی 61
الف) اهداف خصوصیسازی: ............... 61
ب) مزایای خصوصی سازی آسه استدلال مدافعان 65
ج) پاسخ به دلایل موافقان خصوصی سازی .. 68
بند دوم: شکلهای خصوصی سازی .......... 73
بند سوم: خصوصیسازی آموزشی در ایران .. 78
الف) خصوصی سازی باب آموزش و پرورش .... 78
ب) خصوصیسازی در آموزش عالی .......... 80
مبحث دوم: تأمین هزینههای آموزش ...... 85
حبل اول: چه کسانی باید هزینههای آموزشی را بپردازند؟ 85
حبل دوم: تأمین منابع مالی آموزش و پرورش 91
حبل سوم: آموزش عالی و تأمین منابع مالی 102
الف) وضعیت آموزش عالی از لحاظ کمیت . 103
ب) راههای تدارک منابع مالی جدید آموزش عالی 104
بخش دوم: تحلیل حقوقی نظام آموزش رایگان در جمهوری اسلامی ایران ......................................... 109
مبحث اول: آموزش رایگان در قانون اساسی 109
بند اول: بررسی صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ...................... 110
بند دوم: اصول قانون اساسی و آموزش رایگان 113
مبحث دوم: نظام حقوقی آموزش و پرورش (عمومی) و آموزش رایگان
..................................... 115
حبل اول: آموزش و پرورش دولتی و آموزش رایگان 116
الف) آیا سرانهی دانشآموزی کفاف آموزش رایگان را میدهد؟ 116
ب) آئین نامهها و مصوبات ادارهی مدارس دولتی در رابطه با کمکهای مردمی ................................... 118
ج) تحلیل حقوقی آئین نامهها و تصویب نامههای مطروحه 120
بند دوم: ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و
خودگردانی آموزش و پرورش ............ 123
الف) ماده 88 و آئین نامه و تصویبنامه مربوط به آن 123
ب) بررسی حقوقی ماده 88 و آییننامههای مربوط به آن 125
بند سوم: مدارس غیردولتی (غیرانتفاعی) 129
الف) قوانین، مقررات و دستورالعملهای مدارس غیرانتفاعی 131
ب) آموزش رایگان و مدارس غیرانتفاعی . 134
بند چهارم: آموزش و پرورش خاص (مدارس دولتی با شرایط خاص)
..................................... 135
الف) آموزشگاههای علمی آزاده ......... 136
ب) مدارس دولتی حرف شرایط خاص ........ 138
مبحث سوم: بررسی حقوقی نظام آموزش عالی باب جمهوری اسلامی ایران و آموزش رایگان ............................ 140
بند اول: قوانین برنامه پنجساله توسعه و آموزش عالی 141
الف) مواد قانونی برنامههای پنج ساله توسعه و توسعهی آموزش رایگان ......................................... 141
ب) تشخیص قانون برنامه پنج سالهی توسعه در زمینهی آموزش عالی ......................................... 145
بند دوم: دورهها و مؤسسات آموزش عالی زیرنظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ................................ 148
الف) دورههای نوبت دوم (شبانه) ...... 150
ب) دانشگاهها و مؤسسات غیردولتی زیر نظر وزارت علوم تحقیقات و فنآوری .................................. 154
1- دانشگاه پیام نور ................. 155
2- موسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی 156
بند سوم: دانشگاه آزاد اسلامی ........ 158
نتیجهگیری: ......................... 163
فهرست منابع ........................ 170
مقدمه
روابط بین کارگر و
کارفرما به معنایی که امروز باب حقوق کار مورد تدقیق است و در تعهد یکطرف ( کارگر )
به سمت قرارداد نیروی کار خویش در اختیار و تحت اداره دیگری (کارفرما) در برابر عوض
معین خلاصه می شود ، اگر چاه خلال قرون در جوامع مختلف بشری وجود داشته است ، اما مقررات
حاکم بر این روابط پیوسته یکسان نبوده و دستخوش تحولات زیادی شده است .
از آن دوران که انسانها از زندگی آسان غارنشینی و شکار حیوانات دست برداشتند و برای
ادامه زندگی مجبور به اتخاذ روشهای تولیدی پیچیده تری شدند رفته رفته دسته ای از
افراد بشر به بهازا اینکه خود مستقیماً کار کنند از کار دیگران استفاده می نمودند و
به آنها چیزی ( بصورت غذا، پوشاک ومسکن و بعداً وجه نقد ) باده پرداختند . حرف این
تغییر وتحول رابطه کار بوجود آمد . عده ای نیروی کار خود را در اختیار دیگری می
گذاردند و از راه عوضی که بدست می آوردند زندگی خود را تأمین باده نمودند. باب برابر
دسته دیگری از کار دسته اول برای بهگردشدرآوردن آسمان کارهای تولیدی و جلب منفعت استفاده می
کردند . این وضع باب جوامع امروز خیر تنها وجود دارد بلکه روزبه روز بر سیطره و
دامنه آن افزوده می شود .
حرف به آنجا که به نظر بعضی از متخصصین حقوق کار ، درآینده
نزدیکی اکثریت اعضاء اجتماع را کسانی تشکیل می دهند که مزد بگیر بوده و اسم پایین تبعیت
(1) و دستور دیگری کارخود را انجام میدهند و بدین روش اکثریت مردم مشمول مقررات
کارخواهند شد .
برای رسیدن به سمت مرحله فعلی، و ایجاد مقررات خاص و ویژه ای که حاکم بر روابط بین
کسانی که کار باده کنند، راه چرخه و درازی پیموده شده است . کار مدتها مفهومی پست و
تحقیرآمیز داشت و قدرتمندان اجتماع خود تن به سمت کار نمی دادند و برای انجام کارهای
خویش افراد دیگر را به چهره برده و رعیت وخادم باب خدمت خود در می آوردند و از کار
ایشان استفاده می کردند.
بنابراین هدف از
اراﺋه مطلبها روان این است که روابط کسانی که کار می کنند (به اصطلاح امروز کارگر )
و کسانی که کار دسته آغاز تحت تبعیت ایشان و با ادا مزد از جانب آنان انجام می
شود ( باب اصطلاح حقوقی فعلی کارفرما ) ، از زمانی که این رابطه قراردادی بین طرفین
ابداع شده است ، مطالعه شود و به ویژه این نکته ایضاً بررسی گردد که قرارداد منعقد
بین کارگر و کارفرما در تنظیم روابط ایشان چه نقشی دارد .
حرف توجه به آغاز ای که عنوان شد، نقش قرارداد کار در روابط کارگر و کارفرما را در
چهار بخش مناسبت جدال قرار می دهیم . آغاز قرارداد را به آغاز منبع اساسی روابط
حقوقی کار مطالعه می کنیم. سپس از پادرمیانی قانونگذاران در روابط کار وایجاد مقررات
کار و گسترش روابط جمعی کار که موجب تضعیف موقع قرارداد کار در ارتباط کار گردید،
بیان خواهیم حرف و در بخش چهارم نقش فعلی
قرارداد کار را بررسی می کنیم .
بهر آغاز : قرارداد، منبع اصلی رابطه کار
در ابتدای جدال لازم است که تعاریفی از حقوق کار و زحمتکش و
کارفرما بیان گردد و سپس به موضوع اصلی بپردازیم:
الف. کارگر: طبق ماده 2 قانون کار مصوب تعشق ماه 1368 بند است از: «کسی است که به سمت هر عنوان در مقابل دریافت اسم السعی اعم از مزد، ادرار ، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند».
ب. کارفرما : طبق ماده 3 قانون مذکور عبارت است از : «شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به سمت استدعا و به حساب