تاریخچه بلعمی ترجمهای است که ابوعلی محمد بن محمد بلعمی از تذکره تاریخ الرسل و الملوک یا همان تاریخ طبری مشهور نوشتهٔ محمد جریر طبری ترتیب دادهاست. تاریخ آغاز ترجمه ۳۵۲ قمری/۳۴۲ شمسی بودهاست. تاریخچه طبری، تاریخچه جهان از ابتدای آفرینش آدم تا آغاز سده چهارم هجری را به تفضیل بیان کرده است و تاریخ بلعمی، ترجمهٔ آزاد فارسی این کتاب به طور مختصر است. تاریخ بلعمی از کهنترین نمونههای نوشته پارسی است که همینک موجود است. رقم واژههای اسم در آن بسیار اندک است و سبک نثر آن بسیار ساده است و از واژههای دشوار و شعری در آن استفاده نشده است. ایضاً به مانند زبان پهلوی، جملههای آن کوتاه است و نمونههایی از تکرار فعل در آن به سمت چشم میخورد. این از مشخصات بارز نثر صفت سامانیاست که نثر بلعمی نمایندهٔ آن است و نوشتههای دوران ساسانی و بلکه سنگنبشتههای دوره هخامنشی را به یاد میآورد.