در
این مقاله ، پیشرفت های جدید در زمینه ریز پالایش با جریان عرضی cross flow mtro filtra tion (CFMF) بوجود آمده ، مناسبت بررسی رسم می گیرد .
اکثر این پیشرفت ها خاص به تکنیک لبنی دارد .
استفاده
از فرضیه فشار هیدرولیک ترانس ممبران uniform transmembrane hy
drolic pressur (UTP) با
روشهای جوراجور ریسکوله کردن میکروفیلترت ثانیه و درجه تخلخل طولی و غشاهای سرامیکی
جدید اجازت انصاف که جداسازی دیفرانسیلی از هر گروه از ترکیبات شیر انجام بگیرد .
وقتی که از MF برای تولید شیر مایع استفاده می شود بدلیل
استفاده از تاب کم . شیر مایع حاصل طعم صفت تالی شیر صفت دارد و عمر مفید آن 5-3
گاهنما نسبت به تولیدات قبلی طولانی تر است . نتایج نشان داد که کاربرد غشا MF در حذف
باکتری های پاتوژن انگیزه شد که اسم بهداشتی پنیرهای درست شده از شیرخام MF اقلا برابر یا بیشتر از پنیرهای تولید شده
از شیر خام باکتونرگاسیون و پاستوریزاسیون باشد. میروفیلتراسیون اضافه بر حذف چربی
، باکتری ها و تغلیظ میسلهای کازئینی کاربردهای دیگری چون حذف چربی رسوب کوره آب
پنیر . شفاف سازی آب پنیر ، حذف باکتری ها از شوراب پنیر . استفاده از CFMF برای جداسازی انتخابی میسلهای کازئینی و
گلبولهای کوچک شیر امکانپذیر شود . حرف تولیداتی که در 2 سوی پرده حاصل می شود
تکنولوژی لبنیاتی این امکان را خواهد داشت که تنها بازده فراورده ای لبنی بهبود
یابد بلکه محصولات الوان با بافتن های متنوع تولید شود که با توجه به مزایای روش
میکروفیلتراسیون استفاده از ثانیه در آینده رو به سمت گسترش خواهد بود.
مقدمه
میکروفیلتراسیون
تکنیکی از فرایندهای غشایی است که طی آن مولکولهای سنگین مادهها محلول در یک حلال
سبک یا سوسپانسیون ذرات کلوییدی به 2 جریان با تراکم های دیگرسان تفکیک می شود .
جداسازی با غشا متخلخل با قابلیت نفوذ پذیری انتخابی با قطر ترک و
اجرا تنگی هیدرولیکی (1-2bar) بعنوان
نیروی رانشی انجام میگیرد. هر غشا بسته به اندازه منافذ دارای حداقل جداسازی است
که ذرات بزرگتر از این کمینه به وسیله پرده قابل جداسازی نیست . مایعی که باب غشا
مانده ، رتنتیت نامیده می شود که شامل ترکیباتی بزرگتر از میانگین قطر منفذها غشا
است مایعی که از خلال غشا تردد می کند میکروفیلترت نام دارد که ترکیبات موجود در
ثانیه کوچکتر از میانگین قطر منافذ غشا است جدول (1) اندازه تعدادی از ترکیبات شیر را
آرم می دهد که می تواند حرف فرایند MF جدا شود که
این فرایند در شکل (1) هم نشان داده شده است . تکنیک MF می تواند برای جداسازی دیفرانسیلی مخصوص اجزاء آونگ شیر به سمت کار
جدول . چربیها . میسلهای درشت کازئین ، باکتریها بازداشته نی شوند و الباقی ترکیبات
شیر از پرده رد می شوند .
تکنولوژی
MF باب دهه 1980 م . با توسعه غشاهای سرامیکی
جدید وارد صنعت لبنی شد . این پرده شکل هندسی چند کاناله و یک محافظ شدید اتراوا
هستند که امکان صنعتی شدن فرضیه فشار هیدرولیک پیشنهاد شده میانجیگری سندبلوم (Sandblom) را میسر ساخت . با این کار قسمت اعظم مشکل
گرفتگی پرده مرتفع گردید .
در
اوایل دهه هشتاد تلاش هایی انجام شد حرف از MF برای سانترینوگاسیون جهت شفاف سازی و میکرب زدایی از آب پنیر
استفاده شود اما غشاهای آلی چون پلی کربنات و پلی سلوفان از تماشا فلاکس عبوری و
جداسازی دقیق مناسبت اجابت نبودند ولی استحکام گرمایی و ثبات شیمیایی آنها رضایتبخش
بود . با اینحال نتوانست در صنعت لبنی مناسبت تدقیق قرار بگیرد . لذا فرصت جدیدی
بوجود آمد یعنی غشاهای سرامیکی بودجود آمدند که با وجود استحکام گرمایی و شیمیایی
ولی کاهش فلاکس عبوری و تغییرات سلکیتویتی در جلو زمان زیاد حیات در نتیجه
استفاده از فرضیه فشار هیدرولیک ترانس ممبران یکپارچه پیشنهاد شده توسط سندبلوم که
از تعجیل های جریان عرضی اسم استفاده می شود بر پدیده Fouling غلبه شد.
در
بررسی ممبرانها از 2 قسمت تشکیل می شوند :1- ساپورت (Support) با منفذها بزرگ 2- لایه غشا حرف منافذ ریزتر که بر روی ساپورت قرار
می گیرد . غشاهای بسیار پایداری تشکیل می شود . جنس ساپورت بیشتر از آلومین ، کربن
، استیل استنلس یا Sic ( پایداری
کسی به PH بالا دارد باب سنعت غذا توسعه نیافته است ) .
لایه غشا از آلومین ، اکسیدتیتانیوم یا مخلوطی از تمام دو تشکیل می شود به سمت این روش
که خاکه یک سوسپانسیون کلوییدی روی ساپورت ریخته شده و با تاب رسوب داده می شود
. اندازه منافذ پرده حرف کنترل دقیق اجزاء کلوییدی بدست می آید که اغلب اوقات 2 یا 3
لایه حرف روی هم اتصال داده می شود.
غشاها
به شکل های مونوتیوب ( تک لوله ) با قطر داخلی 8-3 میلی متر و ارتفاع 5/8 سانتی
متر ساخته می شوند و یا چند کاناله هستند کانالهای استوانه ای یا کانالهایی با
مقطعها عرضی به اشکال مختلف ساخته می شوند . اشکال تک استوانه و چند لوله به سمت صورت
یکپارچه هستند و درازا آنها بیشتر از یک متر است که در مجموعه های منسجم قرار گرفته
که باب سرا هایی از جنس استیل استنلس گذاشته می شوند که مدول نامیده می شود . در
یک مدول مقدار روی بسط یافته حاوی منافذ 2 m 10-2/0 است . در طراحی مدولها باید تدقیق داشت که قابل تمیز کردن
باشند تعویض مدولهای اسقاط پیوسته به صرفه باشد و نسبت بین سطح تعبیه شده و حجم
محفظه فشار برازنده باشد .
مقدار
تنگی مورد استعمال در فیلتراسیون غشایی بستگی به اندازه منافذ غشا دارد و هر قدر
پیمانه منافذ ریزتر باشد فشار لازم برای عبور مایع نیز بیشتر خواهد بود . از سوی
دیگر حرف عبور مایع از غشار فشار افت کرده که این میزان افت تنگی را اصطلاحات افت
تنگی هیدرولیکی می نامند بنابراین افت فشار هیدرولیکی برابر است با فشار ورودی (
فشار در ورودی محصول ) منهای فشار خروجی ( فشار باب انتهای ممبران ) . PH=P1-P2 فشار هیدرولیکی باعث حرکت مداوم مایع بر روی
روی ممبران می شود . تردد مواد از داخل غشا اسم پایین تاثیر اختلاف غشاء دیگری قرار می
گیرد که به سمت فشار ترانس ممبران معروف است . (PTM) فشاری است که در هر نشانه از ممبران از طرف محصول به طرف پرمیات در
بیرون از غشا رسیده می شود و باعث خروج پرمیات از صافی می گردد.
بخش 1:
این پدیده که
باکتری لاکتیکی هنگامی که در محیطهای کشت مخلوط وجود داشته باشد منجر به اثر
بازدارندگی یا کشندگی بر روی سوشهای وابسته به ارگانیسمهای عامل الواطی و صفت سم می
گردد، به زمان بیش از 60 واحد زمان ( مورد توجه بوده است. آنتاگونیسم به بود آمده توسط
باکتریهای لاکتیکی به سمت مطالعه وسیعی نیاز داشته و چندین اعلام از تحقیقات اولیه
صفت شده است. نکات قابل توجه تازهای از این پدیده به سمت عنوان یک روش مفید استفاده
از مواد شیمیایی به غرض کنترل ارگانیسمهای نامطلوب مواد غذایی بدست آمده است.
باکتریهای لاکتیکی
روی لاکتوکوکسیها ، انتروکوکسیها، لاکتوباسیلها، کارنوباکتریها و پدیوکوکسیها
دارای یک اثر آنتا گونیسمی میباشند. بر روی اشکال مختلف پاتوژنهای عامل فساد یا
اثر کشندگی و یا اثر بازدارندگی داشته و به همین طریق روی بسیاری از ارگانیسمهای
عامل فساد بخصوص سرما دوستهای گرم منفی نیز مؤثر میباشد.
باب میان مواد
آنتاگونیستیک تولد شده بوسیله باکتریهای لاکتیکی، با کتریوسینها و عوامل مشابه
باکتریوسین وجود دارند، این مواد اصولاً از پلاسمید تولید شده، به سمت حرارت مقاومند و
روی سوشهای تولید کننده خودشان اثری ندارند. بسیاری از این مواد البته نه همة آنها
از مواد پپتیدی میباشند و در ادا باکتری کشش به حساب میایند. گستردهترین مطالعات
انجام گرفته بر روی کلی سین تولید شده از سوشهای اشریشیا کلی بوده است، این پدیده
باب حدود 30 واحد زمان ( پیش که حداقل 5 نوع ماده مختلف بوسیله لاکتوکوکسیهای سرولوژیک گروه
D تولید شده بودند،
مناسبت حداقل 5 سنخ ماده مختلف بوسیله لاکتوکوکسیهای سرولوژیک گروه D تولید شده بودند، مناسبت توجه
واقع شد. نایزین آشنا شدهترین با کتریوسینی است که توسط باکتریهای لاکتیکی
تولید میگردد و وسیعتر از ابعاد یک آنتی بیوتیک مناسبت بررسی واقع شده است. در یک
بررسی بر روی 280 سوش استرپتوکوکهای لاکتیکی، باب حدود 5% آنها عواملی مشابه
باکتریوسینها زا کردهاند. لاکتاسین B
توسط برخی سوشهای لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس ، لاکتاسین F میانجیگری سوشهای دیگر همین گونه (100) ، هلوتیسین J بوسیله لاکتوباسیلوس هلوتیکوس
پدیوسین بوسیله پدیوکوکوس پنتوزاسوس و پلانتاسین B بوسیله لاکتویاسیلوس پلانتاروم تولید شدهاند. توالی اسیدهای
آمینه باب لاکتاسین F
آشکار و کلون شده است.
یکی از سوشهای
انتروکوکوس فاسیوم در برابر برخی از گونههای لیستر یا تولید یک جرم آنتاگونستیک
مینماید و کارنوباکتریوم پیسی کولا باب مقابل گونههای وابسته به لاکتیس
باکتریوسنیهای فعالی ایجاد میکند لوکونوستوک ژلی دوم ، باب اوایل سیکل رویش خود در
دماهای ْ1 و ْ5 و cْ25 مادهای صفت تالی باکتریوسین تولید می نماید که این ماده در برابر
انتروکوکوس فکالیس و لیستریا منوسیتوژنز فعال است. بسیاری از سوشها و گونههای
دیگر باکتریهای لاکتیکی باکتریوسنها یا مواد مشابه باکترویوسین تولید میکند.
با وجود این که
تولید بسیاری از باکتریوسینهای لاکتیکی وابسته به پلاسمیدها میباشد، ولی هلوتیسین
J وابسته به
کروموزوم است و با یک پروتئین مگا دالتونی ارتباط دارد. فعالیت باکتریوسین به سمت یک
پلاسمید 6/7 مگادالتونی مربوط میشود. دامنه اندازههای اعلام شدة لاکتاسین F از کمتر از 7 کیلو دالتون
(100) تا بیش از 100 کیلو دالتون برای نوع بیآمیغ نشدةآن متغیر است. برخی از
باکتریوسینهای لاکتیکی به سمت تاب مقاومند (در cْ 62 بیش از 30 دقیقه) و ژلی دوم انتساب به پروتئاز حساس است ولی
در جلو تاب مقاومت نشان میدهد. در حالی که مادة تولید شده بوسیله
لاکتوباسیلوس دلبروکی زیر سنخ لاکتیس هم نسبت به حرارت و بازهم نسبت به پروتئاز حساس
است.
سوشهای لیستریا
منوسیتوژنز به آنتا گونیسم لاکتیکی حساس میباشند. در یک تحقیق اجرا گرفته روی هر
یک از جنسهای لاکتوباسیلوس و پدیوکوکوس، نشان داده شده است که تاخت لاکتوکوکسی و سه
پدیوکوکوس بر روی لیستر با اثر آنتاکوکوس، نشان داده شده است ک دو لاکتوکوکسی و سه پدیو کوکوس حرف روی
لیستر یا اثر آنتا گونیستی داشته اند. هفت سوش لاکتوکوکوس لاکتیس حرف روی لیستر یا
منوستوژنز اثر کشندگی دارند که علت اصلی این قضا حساسیت به سمت آنزیمهای پروتئولتیک میباشد.
عصارة عاری از سولو لوکونوستوک ژلی دوم باب برابر سه سوش لیتسر یا منوسیتوژنز و
همچنین لاکتوباسیلها و لوکونوستوکها ایز کشندگی دارد. آژانس اصلی این ایز به مدت 60
دقیقه ر دمای cْ100
ابرام حرارتی نشان میدهد، وزن مولکولی بیش از 10000 دالتون بوده و به پروتئاز
نیز حساس میباشد. یک مادةتولید شده بوسیله یک سوش از پدیوکوکوس اسیدی لاکتیسی که
به سمت عنوان باکترویوسین PA-1
نامیده شده است در محیط کشت و بازهم باب بعضی غذاهای نگهداری شده در یخچال بر روی
لیستریا منوسیتوژنز ایز بازدارندگی آرم داده است. این جرم در دامنه PH 5/5 تا 7 مؤثر است و به نظر میرسد
که حرف اسید لاکتیک ایز سینرژیستی ایجاد میکند، از 5 باکتری اسید لاکتیکی که در
مقابل لیستر یا منوستوژنز آزمایش شدهاند 4 باکتری باکتریوسینهایی تولید کردهاند
که اثر بازدارندگی داشتهاند. باب مطالعات بعدی هنگام رویش باکتریهای لاکتیکی PH شیر تا 7/4 پایین آورده شد و
مشاهده گردید که اثرات ایجاد شدةضد لیتسریایی در دمای cْ25 بیش از cْ37 بوده است. سوش کارنوباکترویوم
پیسی کولا در ابتدای فاز رشد در محیط کشت ATP broth باکتریوسینهایی تولید کردهاند اما در همین محیط و باب PH جلو 5/15 این توانایی را از
ید دادهاند . با کاربرد سه سنخ سوش تولیدی کننده، موادی بدست آمده است
(باکترویوسینها و مادهها مشابه باکتریوسینها) که روی باکتریها گرم مثبت و گرم منفی
ایز بازدارندگی دارند. هیچگونه اثر بازدارندگی بر روی سه باکتری بیماریزا حار منفی
مشاهده نشده است.
حرف این که فرضیههای
بسیاری عنوان شده است ولی مکانیسم دقیق ایز بازدارندگی میکروبی کشتهای لاکتیکی
تاکنون روشن نشده است. در بین عوامل شناسایی شده آنتی بیوتیکها، اسیدهای آلی، کاهش PH و کمبود مواد غذایی، باکتریوسینها و مواد مشابه باکترویوسنها
آغاز شدهاند. در نوشته آورده شده افزایش
عمر ماندگاری لحم حقیر شدة شتر با
استفاده از خاصیت خلاف میکروبی لاکتوباسیلوس دلبروکی زیر گونة دلبروکی مورد بررسی
قرار گرفته است.
بهر 2:
افزایش عمر ماندگاری گوشت تازه حقیر شدةشتر
در دمای محیط بوسیلة لاکتوباسیلوس دلبروکی زیر گونة دلبروکی
تحقیقات و بررسیها
پایداری گوشت حقیر شده را بوسیلة تخمیر با استفاده از اشکال باکتریهای اسیدلاکتیک
کشت شده و سوا شده از مادة خوراکی تخمیری طبیعی و انتخابی را آرم داده است، که
انگیزه ثانیه فعالیت ضد میکروبی آنها در برابر بعضی از میکروارکانیسمهای خطرناک میباشد.
لحم قید شتر از
کشتار گاه آبادی رباط پایتخت کشور مراکش خریداری شده است که توسط خرد کنندة لحم به
طور جدا خرد شده و با 5% گلوکز و تلقیح باکتریهای اسید لاکتیک فرآوری شده است.
مادهها تشکیل دهندة نوشابههای غیرالکلی گازدار عبارتند از: عصاره، آب، شکر،
گازکربنیک، اسانسها، مواد پایدارکننده، رنگهای مجاز خوراکی و اسیدهای خوراکی.
نوشیدنیهای غیرالکلی را برا اساس منشاء مادهها اولیه بصورت زیر تقسیمبندی
میکنند: آبهای آشامیدنی- آبهای درمانی- شیر بعنوان نوشابههای گازدار از مواد
مصنوعی و نوشابههای گازدار از مواد گیاهی که نوع اخیر رایجترین نوشیدنی باب صنعت
نوشابهسازی میباشد. این نوشابه ها از عصارهها و اسانسهای طبیعی گیاهی، به
دوست فاکتورهای دیگر ساخت نوشابه تهیه میگردند. نوشابههائی که از اسانسهای
طبیعی تهیه میشوند از نطر کمی، مقدار قابل توجهی هستند. اسانسهای طبیعی مواد
استخراجی از میوهها و یا گیاهان رایحهدار مانند دارچین، زنجبیل و غیره میباشند.
عصاره را از میوههای رسیده سالم و میانجیگری روشهای مکانیکی تهیه میکنند و یا
از گیاهان خشک و خاکه شده توسط اسم استخراج مینمایند.
آب مناسبت نیاز باب صنعت نوشابهسازی، پس از انجام عملیاتی بر روی آب آشامیدنی
آبادی مورد استعمال قرار میگیرد. این ماء باید بری رنگ، شفاف، بدون بو و عاری از
میکروارگانیزمها بوده و سختی ثانیه بیش از ppm 300 نباشد.
در تکنیک نوشابهسازی از مادهها شیرین کننده مانند شکر، قند انورت دکستروز،
فروکتوز، شکر مایع و در بعضی موارد از مواد شیرین کننده مصنوعی استفاده میشود. در
کشور ما استفاده از مواد شیرین کنندة مصنوعی استعاره نمیباشد. شکر مایع و سیروپ
گلوکز با تکامل آیین صنعتی هیدرولیز نشاسته اهمیت اقتصادی زیادی پیدا کردهاند. قند
انورت نیز نوعی آشامیدنی شکر میباشد که در اثر حرارت ادا کردن ساکارز در حضور اسیدها و یا
آنزیمها و تبدیل به سمت گلوکز و فروکتوز تهیه میگردد. از شیرینکننده هایی که دارای
42 درصد فروکتوز و 51 درصد دکستروز میباشند نیز در صنعت نوشابهسازی استفاده میشود
این مایع قندی باب مقابل تخمیر میکروبی دارای مقاومت و قدرت بیشتری انتساب به سایر
شیرین کنندهها در طول نگهداری و انبارداری
میباشد.
از مهمترین مادهها شیرین کننده مصنوعی ساخارین، سیکلامات. گلوسین و چندین
مادة دیگر هستند. شیرینی سیکلامات 60-40 مرتبه بیشر از ساکارز میباشد ولی مصرف
آن باب سالهای 1970-1969 ممنوع شد.
جهت پایدارکنندگی آشامیدنی از اسیدهای خوراکی مانند اسیدتارتاریک، سیتریک، لاکتیک، مالیک و فسفریک استعمال میشود.
نوشابههایی دارای بهترین ترشی هستند که اسیدیته آنها معادل 2-1 گرم اسید تارتریک
باب یک لیتر آب مقطر باشد. غلظت گاز کربنیک نیز در طعم ترشی آشامیدنی موثراست.
رنگها حرف اصل منشاء آنها به دو دسته رنگهای طبیعی و مصنوعی تقسیم میشوند.
رنگهای طبیعی دارای سه منشاء اصلی معدنی (اکسید فریک)، گیاهی (کارامل) و
حیوانی(کارمین) میباشند.
کارامل را بعنوان امولسیون کننده نیز میتوان مصرف نمود. اسانسهای معطر
مانند میخک، زنجبیل، دارچین، نعناع و دیگر مواد در نوشابه ممکن است معلق باشند.
خاصیت امولسیون کندگی کارامل موجب میشود که تولید نوشیدنی بدون احتیاج به مواد
امولسیون کننده دیگر از پایداری مناسبی برخوردار باشد. رنگهای مصنوعی باب سه گروه
آنیونی، کاتیونی و غیریونی تقسیم میشوند. در سود مواد رنگی باید دقت شود که در
مقابل اسیدی مقاوم بوده، تیرگی و اثر طعمی
نداشته باشد. امروزه در نوشابهسازی از اسانسها و سایر مادهها چاشنی دهنده بطور وسیعی
استعمال میشود.
در لیمونادها اسانسهایی با طعم انواع توتها، گیاهان معطر، زنجبیل و کنین
و برای نوشابههای با عصارة کولا مواد رایحهدار مانند زنجبیل، بهار نارنج، هل و
غیر استفاده میشود.
نگهداری و احتراس فرآوردههای غذائی خصوصا نوشابهها بدلیل قابلیت تخریب آن
ضروری میباشد. باب نوشابهها تغییر رنگ، ویسکوزیته و رشد میکروارگانیزمها به سمت مرور
زمان صورت میگیرد. لذا در نوشابههای غیرالکلی گازدار از ترکیبات اسید بنزوئیک،
اسید فسفریک بعنوان نگهدارنده استفاده میشود.
جهت تهیة امولسیونهای مواد خوراکی از تمام نوشابه از امولسیونهای گوناگون
مانند استرا اسید چرب با پلی گلیسیرینها، منوگلیسیریدها، دیگلیسیریدها و
فسفاتیدها استعمال میشود. تمام اینها براساس ساختمان هتروپلار دارای چهره مشترک در
داشتن گروههای هیدروفیل و لیپوفیل میباشند.
مواد مؤثر کولا عبارتند از: کافئین و تئوبرومین. ماده اثربخش کولا محرک سیستم
اعصاب میباشد.
تکنولوژی، تهیه و ساختن نوشابههای غیرالکلی گازدار شامل مرحلهها زیر میباشد:
الف- آمیخته کردن اجزاء تشکیل دهنده نوشابه
ب- افرودن آب دندان دارد
ج- تطهیر و استریل شیشهها
د- بستهبندی کردن
هـ- سیستم کنترل
باب مرحلة آمیخته کردن اجزاء، شربت شکر با غظت معین در دمای 75 درجه
سانتیگراد به سمت مدت 20 دقیقه پاستوریزه میشود. به این شربت عصارة اصلی، اسیدهای خوراکی،
مواد رنگی، اسانسها و مادهها محافظتکننده افزون میشود.
آب تصفیه شده پشت از سرد شدن به سمت قسمت کربوناتور هدایت میگردد کربنه کردن
موجب گاز دار شدن و در نتیجه مطبوع و دلچسبت شدن نوشابه میگردد.
بطریها قبل از اینکه پر شوند باید تمیز و بهداشتی شوند. برای این منظور
داخل و خارج بطریهای نوشابه با محلول قلیایی و آب داغ شسته و سپس ماء کشیده میشوند.
و پس از پر شدن و دربندی، اتیکت زده میشوند در آخر بطریهای نوشابه بازرسی و
کنترل کیفی میگردند.
بررسی گیاهان ایران اعم از دارویی و غیردارویی توسط گیاهشناسان ایرانی صورت
گرفته است. نمونههایی از این گیاهان در موزههای گیاهشناسی انگلستان و فرانسه
نگهداری میشود.
بطور کلی در ایران منطقهها بسیار متفاوتی از لحاظ ماء و هوا و از لحاظ رویش
گیاهان وجود دارد. این مناطق به سمت 4 بهر تقسیم میشوند که عبارتند از:
1- منطقة بادیه مرکزی
2- منطقة هیرکانی
3- منطقه زاگرس
4- منطقه خلیج فارس
این گیاهان بصورت وحشی و یا کشت داده شده وجود دارند. تمام سنخ از این
گیاهان چاه خود چهره و چه کشت داده، دارای معایب و محاسنی هستند. از مهمترین معایب
گیاهان خودرو، پراکنده بودن آنها در سطح وسیع میباشد. باب هنگام جمعآوری گیاهان
وحشی نیابد کلیه گیاهان خودروی یک ناحیه را جمعآوری کرد، تا موجبات تکثیر گیاهان
مفید باب یک ناحیه آماده گردد. در جمعآوری باید دقت کرد تا آمیزش گیاهان با گونههای
مجاور و نیز آلودگی حرف ضایعات میکروبی پیش نیاید. زمان جمعآوری و سن گیاه نیز
دارای اهمیت میباشند.
از محاسین گیاهان دارویی کشت شده، تکثیر باب یک سطح محدوده و سهولت دسترسی
به ثانیه میباشد. همچنین اسم جا به جا کردن کیفیت و کمیت این گیاهان به راحتی امکان پذیر میباشد.
جهت کشت و تکثیر گیاهان دارویی عالی و پست تمام کدام روشهایی بکار میرود.
کشت گیاهان عالی توسط دانه، پیاز، توبرکول، ریزوم، قلمهزدن و پیوندزدن؛ کشت
گیاهان برید بوسیله دستگاه زاینده و اسپروکوئیدی اجرا میپذیرد.
پس از جمعآوری، عملیات خشک کردن روی گیاه انجام میگیرد. خشک
کردن در هوای آزاد، جهت خشکانیدن گیاهانی که حاوی اسانس میباشند، استفاده میشود.
خشک کردن با تاب مصنوعی در مورد گیاهانی که نیاز به شرایط کنترل شده بیشتری
دارند بکار میرود. از مزایای این روش تعجیل ایست فعالیت آنزیمها میباشد. خشک کردن
در درجه حرارتهای پایین، با انجماد مولکولهای آب و خشک کردن در خلاء انجام میگیرد.
باب مرحله بعد سوا کردن ناخالصی ها، به منظور عاری بودن گیاه از بیماریهای
گیاهی و عدم اختلاط حرف گیاهان دیگر انجام میپذیرد. پس از تتمیم مرحلهها فوق آسیاب
کردن گیاه چهره میگیرد. از گیاه خاکه شده عصاره و یا رگ تهیه میشود.
بررسیهای انجام شده توسط محققین نشان دادکه برخی گیاهان از نظر عطر، طعم و
اقارب بیولوژیکی جهت تهیه نوشابه درخور میباشند. گیاهانی نظیر بادرنجبوبه، مرزه،
پونه، اسطوخودوس، مرزنگوش کاکوتی، آویشن از تیرة نعناع، زیرة سبر، زیره سیاه،
شوید و گشنیز از تیرة جعفری، شیرین بیان از تیرة پروانه داران، از میان گلیهای
داروئی، بهار نارنج و میخک مناسب میباشند.
در ایران از گیاهان دارویی، جهت صرفها درمانی به صورت عرقیات حرف عصاره
استفاده بعمل میآید مراکز تولید اسانس و عرقیات گیاهان دارویی در ایران: شیراز،
میمندفارس، تبریز، کرمان، کاشان و قمصر کاشان میباشد.
جهت نگهداری عرقیات باید آنها را باب شیشههای کاملاً پر و به سمت دور از نور و
تاب نگهدرای نمود. سترون کردن آلت تقطیر قبل از عمل با تبخیر آب کمک شایانی به
حفظ عرقیات میکند.
عرقیات را از 3 لحاظ میتوان طبقهبندی نمود:
1- تقسیمبندی از نظر طرز تهیه
2- تقسیمبندی از نظر رایحه
3- تقسیمبندی از تماشا اندازه گیاهان بکار رفته
عوامل فیزیکی شیمیائی و عوامل بیولوژیکی از جمله عواملی هستند که باعث فساد
عرقیات میگردند.
جهت تعیین بازدهی عرقیات، درصد اسانس آنها محاسبه میگردد، در این میان
مرزه با 1/0 درصد اسانس و زیره سیاه حرف 25/2 درصد اسانس به ترتیب کمترین و بیشترین
بازدهی عرقیات را در میان گیاهان مناسبت بررسی دارند.
جانب تهیة اسانس از چهار آیین استفاده میشود:
1- ماء
2- آب و بخار
3- بخار مستقیم
4- استحصال توسط حلال
یکی از روشهای تعیین ترکیبات حاضر د در اسانس، آیین تین لایر کروماتوگرافی
میباشد. در کروماتوگرام بهدستآمده لکههایی با Rf مختلف بازده میگردد، که با مقایسه حرف نمونههای استاندارد،
ترکیبات شناسایی میگردد.
در ابتدا لازم است
بطور اختصار به سمت بررسی وضعیت و موقعیت گذشته کنونی نوشابهسازی در ایران پرداخته
شود.
تهیه و تولید
انواع شربت و آشامیدنی از قدیم الایام در ایران متداول بوده و اکثراً بطور خانی و
بتدریج باب سطح تجارتی در کارخانهها اسم گردیده است. این نوشیدنیها غالباً از
عصارة میوه ها همراه حرف شکر و عرقیات بویا ساخته دشه و سپس با اقتباس از کشورهای
خارجی و وارد نمودن آن، بصورت یک صنعت وابسته درآمد. تاریخچة این صنعت و ابسته
بطور مشروح باب گزارش وزرات صنایع و کانها ایران صنایع آشامیدنی و دخانیات ایران
1357 انتشار یافته است. خلاصة این اعلام بشرح زیر است:
در سالهای پس از
تذکره جهانی، ساخت نوعی لیموناد و نوشابة دیگری بلندآوازه سینالکو در کارگاههای کوچ
متداول گردید ولی این تولیدات به سمت روش بهداشتی و باب سطح کارخانهای انجام نمیگرفت.
متاسفانه تولید و
رشد نوشابههای صنعتی در ایران از همان دوران آغاز با وابسته بودن آن به کشورهای
خارج، شروع شده است و به مرور سرمایهداران جهت بدست آوردن هر چه بیشتر سود
رفتار به ایجاد و تاسیس کارخانة دیگری در این مورد مینمودند. حرف حدی که درحال
اسم اکثر قریب به اتفاق آدم ایران به مصرف این نوشابههای وارداتی عادت کردهاند
و احتمالاً کمبود آن در بعضی موارد باعث ناراحتی آنها میشود.
مصرف نوشیدینهای
غیر الکلی بطور سنتی و باب قدیم الایام متداول بوده و بین فرهنگ هر بخش روابط
خاصی داشته است. این نوشیدنیها بصورت آشامیدنی و عرقیات متناسب حرف میوهها و
گیاهان بومی تمام منطقه بطور سنتی متداول
بوده است.
پیدایش تکنیک نوشابهسازی خیر تنها منجر به کاهش تولید نوشیدنیها و عرقیات
گردید، بلکه وابستگی کشور را از نظر ورود آب به خارج تشدید نمود. بعلاوه مقدار
زیادی پول از این بابت از کشور خارج میشود. بهرحال باب این سیلاب از زمان که سرمایه
هنگفتی در این زمینه سرمایهگذاری شده است و اشارتاً تعداد زیادی کارگر باب این صنعت
مشغول به کار میباشند، میتوان این صنعت را باب جانب تهیة نوشابههایی که امکان
تهیة مادهها اولیة آن در کشور موجود است سوق داد.
بری تردید، تهیه
و تولید نوشابه و نوشابهسازی با استفاده از مادهها موجود خصوصاً گیاهان دارویی موجب
توسعة صنایع کوچک و رویش و تقویت اقتصاد ملی میگردد.
باب این زمینه
استفاده از نیروهای انسانی باب بخش کشاورزی و صنعتی موجب اشتغال بکار بسیاری از هم
میهنان و استفاده از منبعها طبیعی کشور میگردد.
در ادامة تحقیات
وبررسی باب مورد مواد جوراجور جهت عصارة اصلی نوشابه شرایط زیر بعنوان اصلیترین
عوامل مورد تماشا رسم گرفت:
1- این ماده سمی
نباشد.
2- این ماده به
میزان زیاد در کشور باشد یا امکان کشت آن در سطح وسیع وجود داشته باشد.
3- حرف کرانه امکان
این ماده برای آدم بیگانه نباشد.
4- این ماده ارزان
قیمت باشد.
5- این جرم جهت
ساخت نوشابه تکنولوژی پیچیدهای نداشته باشد.